Vurdering av bilete frå internett

Etter å ha sett på mange fotografi på Flickr, kom eg over eitt eg likte svært godt. Det har overskrifta "Churrinche Posando", fotograf er Gustavo (lu7frb), og ein kan sjå på fotografiet her.

Straks eg oppdaga biletet, vart eg fascinert av hovudmotivet, ein fugl med raud hovudfarge. Fuglen står i toppen av ei gammal grein, med nebbet peikande mot venstre i biletet. Fotografen har medvite gjeve hovudmotivet ekstra luft i blikkretninga. Slik "...framstår ikkje motivet som "klemt" opp mot ramma på biletet." (Vadla).

Fuglen er plassert i kryssingspunktet mellom to av dei tenkte linjene etter tredjedelsregelen, den øvste horisontale linja og den vertikale linja til høgre i biletet. I tillegg er greina fuglen står på, plassert langs den vertikale linja til høgre i biletet, og greina dannar dermed også ei linje som leier blikket til sjåaren mot fuglen. Denne linja understrekar også det ståande formatet. Ein finn og diagonale linjer i biletet. Linja langs stjerten og ryggen til fuglen er ei av dei, dei andre peikar i same retning, nemleg kvisten fuglen står på, og kvisten ein finn nedst på greina. Denne nedste kvisten er også plassert etter tredjedelsregelen.

Fotografen har nytta seg av kontrast som verkemiddel, der mykje av fuglen har skarp raud farge, medan greina og bakgrunnen er i gråtonar. Ein kan også leggje merke til kontrasten mellom teksturen i den gamle, verslitne greina mot den klare fargen i fuglen. Slik står fuglen tydeleg fram i biletet. I tillegg er bakgrunnen uskarp, medan hovudmotivet, fuglen i framgrunnen, er skarp ("dybdeskarphet").

Dette biletet synest eg er svært velkomponert, reint, klart og balansert. Hovudmotivet står klart og tydeleg fram, og der er ingen forstyrrande eller konkurrerande element i biletet. Rett og slett eit blinkskot!

_____________________________________________________________________________
Kjelde:

Vadla, Egil: Digitale bilete - DKL101 haust 09 Leksjon 1

Motiv og komposisjon 2

Eg vil her vise ulike måtar å få eit motiv til å stå fram på. Biletet eg har valt, har grasløk som hovudmotiv. Her kan ein finne fleire verkemiddel for å få hovudmotivet i fokus. I det fylgjande set eg desse opp punktvis. 

Foto: Brynhild M.Ulstein

• Det er eit nærbilete, der den viktigaste delen av blomen, knoppane, kjem fram. No kan ein diskutere kva som er den viktigaste delen av nytteplanta grasløk, men her vil eg seie at det er blomen.
• Hovudfargane er grøn og rosa. Dei står i kontrast til kvarandre, og dermed kjem dei rosa knoppane tydeleg fram.
• Knoppane står på rekkje i biletet, og dermed har fotografen også nytta seg av gjentaking og rytme.
• Biletet har "dybdeskarphet", sidan det er fokusert på den næraste knoppen, medan knoppane og blada i bakgrunnen er uskarpe. Biletet framstår ikkje som flatt, ein har både framgrunn og bakgrunn.
• Blada til grasløken dannar linjer i biletet og understrekar (lese-)retninga.

_____________________________________________________________________________

Kjelde:

Vadla, Egil: Digitale bilete - DKL101 haust 09 Leksjon 1

Motiv og komposisjon 1

Eg prøver her ut korleis det verkar å plassere hovudmotivet høvesvis på midten og i høve til tredjedelsregelen. Hovudmotivet er fugleøya Runde, og biletet er teke av underteikna ein ettermiddag i oktober 2009.

På det fyrste biletet er hovudmotivet plassert om lag midt på biletet. Også horisontlinja hamnar langs midten av biletet. Her blir det etter måten mykje sjø og lite av hovudmotivet:

På det neste biletet har eg plassert hovudmotivet langs den nedste av dei to horisontale linjene, medan det framleis ligg på midten sidelengs. Allereie no ser ein at biletet er meir harmonisk og balansert:

Det tredje biletet har hovudmotivet om lag i eit av kryssingspunkta mellom ei horisontal og ei vertikal linje, i nedste venstre hjørne av biletet. Motivet framstår som meir spennande, og merksemda til sjåaren blir trekt mot hovudmotivet:


Eg lærte på andre samling korleis eg kan skjere til eit bilete til kvadratisk format, og eg nytta redigeringsverktyet Picnik til det. Eg valde eit bilete av fugleøya Runde til denne oppgåva også. Eg skar til biletet slik at hovudmotivet kom i midten av biletet.

Dette meiner eg endrar måten å oppfatte biletet på. Dersom eg plasserer hovudmotivet på midten utan å ta omsyn til tredjedelsregelen, blir sjøen framleis for dominerande i forhold til hovudmotivet:

Eg skar så til biletet slik at eg plasserte hovudmotivet i høve til tredjedelsregelen også i det kvadratiske formatet, men eg synest ikkje det fungerer godt. Biletet verkar rett og slett avkutta, det er noko som manglar:

Det er mogleg at det hadde fungert betre dersom hovudmotivet ikkje var så breitt og lågt i forhold til formatet. Etter mi meining fungerer dette biletet best når hovudmotivet er plassert langs den nedste horisontale linja i høve til tredjedelsregelen, men på midten sidevegen, slik at ein får eit bortimot symmetrisk bilete:

______________________________________________________________________________

Kjelder:

Vadla, Egil: Digitale bilete - DKL haust 09 Leksjon 1

http://www.hobbyfoto.no/page3/page3.html

Plagiat - utfordringar for skulen

I nettleksikonet Wikipedia kan ein lese at plagiat er "...urettvis imitasjon, etterligning eller kopiering av et åndsverk som hevdes og fremstilles, enten i sin helhet eller deler av, som noe man har skapt selv...".

Ifølgje nettavisa "På Høyden", var det i 2005 stor auke i eksamensjuks ved Universitetet i Bergen, så problemet med plagiat må seiast å vere reelt. Det er etter mitt syn legitimt å spørje som ein gjer i "JonblOGG": "...kan problemet skyldes de læringsprosessene som undervisningen legger opp til?"

Som lærar har eg erfart dette også før datamaskina gjorde sitt inntog i skulen. Når elevar henta stoff til t.d. gruppearbeid, fann dei det ofte i leksikon eller andre oppslagsverk, og resultatet blei gjerne avskrift omsett til meir eller mindre haltande nynorsk, og med ord og formuleringar dei sjølve hadde vanskar med å forstå. I dag er dette blitt endå enklare, sidan ein kan klippe og lime frå andre sine tekstar direkte inn i sitt eige tekstdokument.

Ifølgje L06 skal elevane etter 7.årstrinn t.d. kunne "... forklare opphavsrettslige regler for bruk av tekster hentet fra Internett". Dermed har skulen plikt til å gje elevane opplæring i dette.

______________________________________________________________________________

Kjelder:
Wikipedia nettleksikon, tilgjengeleg frå: http://no.wikipedia.org/wiki/Plagiat
På Høyden, nettavis for Universitetet i Bergen, tilgjengeleg frå: http://nyheter.uib.no/?modus=vis_nyhet&id=31831
Læreplanverket for Kunnskapsløftet, tilgjengeleg frå: http://www.udir.no/grep/Lareplan/?laereplanid=1001576&visning=5